Co ile wymiana rozrządu i ile to kosztuje?

Regularna wymiana paska rozrządu to podstawowa czynność eksploatacyjna, o której musi pamiętać każdy kierowca. We współczesnych samochodach stosuje się pasek lub łańcuch rozrządu. Jednak to w przypadku paska rozrządu producent określa precyzyjnie interwał wymiany. Kiedy pasek rozrządu traci swoją żywotność? Kiedy wymienić rozrząd? O wszystkim dowiesz się z naszego artykułu.

Czym jest rozrząd silnika? Jak działa pasek rozrządu?

Układ rozrządu ma kluczowy wpływ na właściwe działanie silnika. Bez względu na to, czy jest to diesel (silnik wysokoprężny) czy silnik benzynowy. Układ rozrządu we współczesnych jednostkach napędowych montowany jest w górnej części silnika, nad skrzynią korbową, w której pracuje wał korbowy. Stąd też nazwa - silnik górnozaworowy. Układ rozrządu steruje pracą zaworów dolotowych (doprowadzających powietrze do cylindrów) oraz wylotowych/wydechowych (usuwających gazy spalinowe z cylindrów). Zawory otwierają się i zamykają dzięki obrotom wałka rozrządu, który ma nadlane krzywki. Nacisk ze strony krzywek na elementy dodatkowe (np. popychacze) pozwala na otwarcie zaworów. Zawory zamykają się samoistnie, dzięki metalowym sprężynom.

Zawory muszą otwierać i zamykać w odpowiednim momencie, który musi być precyzyjnie zestrojony z położeniem każdego tłoka w cylindrze. Od tego zależy właściwa praca silnika, osiągnięcie odpowiedniej mocy i niskie zużycie paliwa.

Aby zapewnić odpowiednią i precyzyjną synchronizację pomiędzy wałem korbowym a wałkiem rozrządu, stosuje się napęd rozrządu. W zależności od producenta, pod maską możemy znaleźć rozrządu na łańcuchu (rozrząd łańcuchowy) albo pasek rozrządu. Standardowo, przez dziesiątki lat stosowano pasek suchy, jednak kilkanaście lat temu, wraz z silnikami downsizingowymi, pojawiły się paski, pracujące w kąpieli olejowej.

Pasek rozrządu albo łańcuch rozrządu przekazuje napęd z koła zębatego na wale korbowym na koło zębate na wałku rozrządu. Pasek rozrządu ma ząbki, a łańcuch rozrządu ogniwa, aby przekazywanie napędu odbywało się precyzyjnie. O odpowiednie napięcie paska albo łańcucha dba napinacz (w przypadku paska - sprężynowy, w przypadku łańcucha  - hydrauliczny). O jego odpowiednie prowadzenie dbają też dodatkowe rolki (a w przypadku łańcucha - ślizgi). Napęd rozrządu napędza także dwa bardzo ważne podzespoły, kluczowe dla pracy jednostki napędowej. To pompa wody (pompa cieczy chłodzącej) oraz pompa oleju.

Kiedy wymienić pasek rozrządu?

Wymiana łańcucha rozrządu następuje tylko w przypadku objawów zużycia (np. grzechotania na zimnym silniku, stuków itd.). Producent nie określa interwału wymiany.  W niektórych silnikach łańcuch trzeba wymienić po przejechaniu 200 tys. km, w innych po przekroczeniu 400 tys. km, a w najnowszych, downsizingowych czasami co 100 - 150 tys. km przebiegu. Trudno to określić.

Co ile kilometrów wymiana rozrządu na pasku?

Producent samochodu dokładnie określa, co ile wymieniać pasek. Robi to na dwa sposoby:

• określa ilość kilometrów, po jakiej należy wymienić pasek, np. co 70, 100 lub 120 tys. km przebiegu;
• określa maksymalny czas, po jakim należy wymienić pasek, np. co 5 lat. 
• przykładowo - w samochodzie marki X z silnikiem Y pasek rozrządu należy wymienić co 80 tys. km przebiegu, lub co 5 lat (w zależności od tego, co nastąpi pierwsze - czy minie 5 lat, czy kierowca przekroczy przebieg 80 tys. km).

Pasek wymienia się zależnie od tego, co nastąpi wcześniej - czy minie 5 lat od ostatniej wymiany, czy kierowca przekroczy określoną ilość kilometrów. Informacje o interwałach wymiany znajdują się w instrukcji lub książce serwisowej auta.

Niekiedy warto też posłuchać mechaników, którzy zalecają, aby skracać interwał wymiany paska, zalecany przez producenta auta, o 20 - 30 tys. km przebiegu. Czyli np. jeśli producent auta zaleca, aby wymieniać pasek co 150 tys. km przebiegu (lub co 5 lat), warto to robić co 120 - 130 tys. km przebiegu (lub co 5 lat, w zależności od tego, co nastąpi pierwsze).

Mechanicy zalecają także, aby kierowca był szczególnie ostrożny, jeśli w aucie został zastosowany pasek rozrządu, wykonany z dodatkiem neoprenu. Producent samochodu mógł zalecać wymianę co 80 tys. km przebiegu (lub co 4 lata), ale mechanicy zalecali, aby interwał wymiany skrócić o połowę, nawet do 40 tys. km przebiegu.

Zaleca się też, aby wymienić pasek w aucie używanym, a także wtedy, gdy pasek został zabrudzony płynami eksploatacyjnymi, W przypadku niektórych napraw także należy wymienić pasek rozrządu. Raz zdemontowany pasek nie może być zamontowany ponownie.

Jak skontrolować stan rozrządu?

Mechanik może sprawdzić stan paska rozrządu po zdemontowaniu osłony. Musi sprawdzić jego stan pod względem wyglądu oraz napięcia i czystości. W przypadku łańcucha rozrządu kontrola jest bardziej skomplikowana, albowiem trzeba zdemontować szczelne osłony. Sprawdzanie stanu łańcucha rozrządu zaczyna się zawsze od sprawdzenia głośności jego pracy przy różnych obciążeniach i przy zimnym oraz rozgrzanym silniku.

Jak często wymieniać rozrząd?

W przypadku niektórych samochodów mechanicy zalecają częstszą wymianę paska rozrządu, niż zaleca to producent. Np. jeśli producent auta zaleca co 120 tys. km, mechanicy zalecają co 80 - 90 tys. km. Dlaczego? Niektórzy producenci aut nie do końca dopracowali swoje silniki. Przez to istnieje zagrożenie, że pasek w trakcie pracy może się zerwać. A to groziłoby zderzeniem tłoków z zaworami i całkowitym zniszczeniem silnika.

W przypadku samochodów, które są stale eksploatowane w mieście i na krótkich trasach, także zaleca się, aby wymieniać rozrząd częściej, niż zaleca to producent. Dlaczego? Taki typ eksploatacji samochodu powoduje duże obciążenie samego paska.

Czym grozi zaniedbanie wymiany rozrządu?

Guma, z której zbudowana jest zewnętrzna część paska, starzeje się i może zacząć się kruszyć, jeśli kierowca nie będzie przestrzegać terminów wymiany. Nie ma nic gorszego (może poza zatarciem) od zerwania paska rozrządu. Po zderzeniu tłoków z zaworami dochodzi do takich uszkodzeń, że naprawa silnika jest nieopłacalna. Pasek może pęknąć także wtedy, gdy został uszkodzony mechanicznie, kiedy został zabrudzony płynami eksploatacyjnymi, albo gdy pompa cieczy chłodzącej nie została wymieniona i na skutek awarii łożysk blokuje się.

Zerwać się może również łańcuch rozrządu. Na skutek awarii napinacza zarówno pasek jak i łańcuch mogą przeskoczyć, co z kolei, jeśli nie doprowadzi do zniszczenia silnika, doprowadzi go do utraty synchronizacji.

Ile kosztuje wymiana paska rozrządu?

Ile kosztuje wymiana rozrządu? Wymiana paska rozrządu kosztuje zazwyczaj kilkaset złotych. Sam dobry pasek może kosztować do 100 - 150 złotych, ale lepiej opłaca się kupować zestawy rozrządu. Taki zestaw składa się z paska, pompy cieczy chłodzącej, mogą w nim również znaleźć się rolki prowadzące oraz napinacz sprężynowy (rolka prowadząca). Zawsze trzeba wymieniać pasek wraz z pompą. Wymiana pompy wody to konieczność, albowiem stara pompa, napędzana paskiem rozrządu, może uszkodzić nowy pasek na skutek zatarcia łożysk.

Cena za wymianę paska rozrządu jest uzależniona od szeregu czynników:

• od tego, ile trwa wymiana rozrządu - w niektórych autach dostęp do paska rozrządu albo łańcucha jest bardzo łatwy. By zmienić pasek wystarczy auto unieść i zdjąć osłonę. W innych jest mnóstwo problemów, żeby dotrzeć do rolek napinacza i samego paska. Trzeba zdemontować wiele podzespołów;
• w silnikach typu bokser stosuje się kilka pasków i napinaczy; 
• wymiana paska pracującego w kąpieli olejowej także jest dużo droższa od standardowej.

Każda wymiana paska rozrządu wymaga od mechanika dużej wiedzy i precyzji. Trzeba wiedzieć, jak odpowiednio ustawić rozrząd, aby nie doszło do przesunięcia.

Wymiana dodatkowych podzespołów poza łańcuchem rozrządu

Zużyty rozrząd to nie jedyny element, który trzeba wymienić. Kierowca musi liczyć się z większymi kosztami.  W przypadku wymiany łańcucha rozrządu konieczny może być także montaż nowego napinacza hydraulicznego.

W niektórych samochodach stosuje się różne dodatkowe paski albo łańcuchy. Np. standardowy pasek rozrządu i dodatkowy łańcuszek do napędzania pompy cieczy chłodzącej albo pompy oleju. Należy wymieniać je wszystkie, przy wymianie samego paska.

Montaż nowej pompy cieczy chłodzącej wymaga także wlania do układu nowego płynu chłodzenia. W przypadku wymiany łańcucha rozrządu zaleca się, aby zastosować nowy olej silnikowy.

Czy można wymienić rozrząd samemu w samochodzie?

Jest wielu kierowców amatorów, którzy uważają, że są w stanie zamontować nowy pasek albo łańcuch. Niewłaściwa wymiana rozrządu może doprowadzić do katastrofy - całkowitego zniszczenia silnika, albo utraty synchronizacji a przez to utraty mocy, gaśnięcia i problemów z uruchomieniem silnika. Dlatego lepiej swoje własne umiejętności ograniczyć  do podstawowych czynności obsługowych samochodu. A łańcuch, pasek z napinaczami i pompę wody zlecić dobremu mechanikowi.